IOANNIS MAVROMICHALIS
(Acare) Sẽ tăng chi phí nếu phải sản xuất thức ăn ở các dạng khác nhau, nên cần biết khi nào heo con ăn loại thức ăn nào là phù hợp.
Dạng viên, bột hay mảnh? Việc nên sản xuất thức ăn ở dạng nào, đó là một câu hỏi và đơn giản là không có một câu trả lời chính xác cho việc này.
Tôi nhớ lại một việc, về cùng một công thức được tổ hợp cho một nhà máy thức ăn được gửi đến ở một quốc gia và ở đó heo con luôn bị tình trạng tiêu chảy khi ăn thức ăn dạng viên, nên chúng tôi phải chuyển sang thức ăn dạng bột. Tuy nhiên, ở quốc gia tiếp theo, cũng cùng công thức và dạng mảnh vẫn xảy ra tình trạng tiêu chảy ở heo con, nên chúng tôi phải chuyển sang dạng viên. Câu chuyện vừa rồi, không phải là lời giải thích – ít nhất là từ quan điểm dinh dưỡng – vì tôi là người chịu trách nhiệm về công thức, giám sát việc thu mua và quá trình vào sản xuất. Những câu trả lời tùy vào tình trạng sức khỏe heo con, đôi khi là rất khác nhau. Nhưng ví dụ này giúp chúng ta thấy, đôi khi thức ăn dạng viên hay dạng mảnh sẽ là thích hợp cho một số trường hợp khác nhau.
Nhưng, trước khi tôi chia sẻ về việc khi nào nên sử dụng dạng thức ăn này hay dạng thức ăn khác thì tôi sẽ trình bày những ưu điểm của từng dạng thức ăn (ưu điểm của dạng này sẽ là nhược điểm của dạng khác)
Dạng bột
• Ít tốn kém vì ngoài việc trộn các nguyên liệu thì không cần xử lý gì thêm
• Có thể dùng các nguyên liệu thô lớn hơn với các điều kiện sức khỏe cụ thể
• Các trang trại có thể tự bổ sung các loại thuốc nếu họ có máy trộn
• Dễ dàng được heo con tiếp nhận do niêm mạc heo con rất nhạy cảm
Dạng viên
• Các chất dinh dưỡng dễ tiêu hóa hơn do được xử lý nhiệt, trừ khi xử lý bằng nhiệt độ quá cao
• Ít bụi hơn, đảm bảo sức khỏe cho cả người chăn nuôi và động vật
• Thức ăn có thể có kích thước hạt mịn hơn, từ đó không bị mắc kẹt trong xi lô hoặc máng ăn
• Không nên trộn thêm các thành phần khác, đảm bảo lượng dinh dưỡng phù hợp
Dạng mảnh
• Là dạng tốt nhất (và tồi tệ nhất) của thức ăn viên và bột vì khi đó chi phí sản xuất tăng thêm
• Giúp quảng cáo để tạo ra thương hiệu riêng
• Giải pháp tốt nhất khi không sản xuất được thức ăn dạng lviên mềm
• Heo con cảm nhận được mùi vị khác nhau khi kết cấu thức ăn khác nhau
TỔNG QUÁT
Trên là những ưu điểm chính của các dạng thức ăn khác nhau. Thực tế, đối với những trang trại có máy trộn thức ăn tại nhà họ sẽ thích dạng thức ăn bột hơn vì họ không muốn đầu tư hoặc vận hành thêm một máy ép viên nữa. Những người mua thức ăn cho heo con sẽ lựa chọn thức ăn dạng viên khi họ mua sản phẩm chất lượng (đắt tiền) bởi vì có một quan niệm sai lầm rằng thức dạng viên luôn là sản phẩm có chất lượng tốt nhất. Cũng có những người sử dụng cả hai dạng thức ăn và cuối cùng họ sử dụng dạng mảnh vì họ thấy phù hợp nhất với trang trại của họ. Sau cùng, đối với hai loại thức ăn đầu tiên (dạng bột và dạng viên) hoặc thậm chỉ là chỉ sử dụng thức ăn cai sữa ở dạng bột - ở đây chúng ta coi chi phí không quá vài đô la cho mỗi con heo (trong trường hợp xấu nhất) để mua thức ăn và cho ăn, thì sự khác biệt giữa các dạng thức ăn là ít nhất. Đây là một ví dụ về chi phí tính theo mỗi con heo và trong trang trại, sự khác biệt đó có thể không có ý nghĩa nếu không có sự khác biệt giữa các dạng thức ăn.
Theo lý thuyết ta thấy rằng những con heo khỏe mạnh sử dụng thức ăn viên sẽ phát triển hơn những con heo sử dụng thức ăn dạng bột từ 0 tới 15%, lấy 10% làm nguyên tắc vàng. Với con số này, người chăn nuôi sẽ dễ dàng tính được việc sử dụng thức ăn dạng nào sẽ có lợi hơn về mặt kinh tế. Những nhận định từ quan sát như vậy không phù hợp với thức ăn mảnh, nhưng có thể chấp nhận được khi sử dụng các nguyên tắc tương tự - vì sự khác biệt chính (có lẽ là) từ quá trình xử lý nhiệt của các nguyên liệu khiến chúng dễ tiêu hóa hơn. Khía cạnh này giúp tăng lượng ăn vào – điều này đã được chứng minh từ lâu. Phản ứng tích cực với thức ăn dạng viên giảm dần nhanh chóng, và khi heo con hết giai đoạn cai sữa (khối lượng cơ thể: 20-30kg), lợi ích tăng trưởng nhanh hơn so với heo ăn thức ăn viên chỉ còn từ 0 đến 5% tùy thuộc vào nguyên liệu trong công thức.
Khi nào nên sử dụng thức ăn dạng bột?
Khi chi phí là một vấn đề, người chăn nuôi sẽ lựa chọn một giải pháp ít tốn kém hơn. Những người thích một giải pháp ít tốn kém nhất bởi vì họ không tin vào việc đầu tư thúc đẩy phát triển heo con. Vì vậy, thức ăn dạng bột và chi phí luôn có một mối liên kết chặt chẽ vì lý do này hay lý do khác. Ở những con heo không khỏe mạnh, hoặc những con heo được nuôi trong điều kiện không lý tưởng, hay những con heo nghi ngờ nhiễm các bệnh tiêu hóa hoặc rối loạn, kinh nghiệm thực tế đã chứng minh rằng thức ăn dạng bột là giải pháp đúng đắn. Trong thực tế, không chỉ thức ăn dạng bột là dạng thức ăn được ưa thích mà thức ăn thô thậm chí còn quan trọng hơn. Vì vậy, thức ăn bột bao gồm ngũ cốc thô được khuyến khích sử dụng ở heo không khỏe mạnh. Điều này làm giảm tiềm năng phát triển của chúng, nhưng cũng làm giảm ảnh hưởng của các bệnh tiêu hóa. Ngược lại, nếu sử dụng thức ăn viên, chúng sẽ phát triển hơn nhưng chúng vẫn sẽ bị ảnh hưởng do bệnh. Tốt nhất khi đó nên giải quyết các vấn đề về sức khỏe trước tiên, nhưng điều này không phải lúc nào cũng khả thi, có thể hoặc thậm chí sẽ không như mong muốn về vấn đề chi phí.
THỨC ĂN DẠNG BỘT từ ngũ cốc xay được khuyến khích sử dụng khi heo con không khỏe mạnh.
Khi nào nên sử dụng thức ăn dạng viên?
Heo con khỏe mạnh sẽ phát triển tốt khi sử dụng thức ăn dạng viên, nhưng những con heo con theo mẹ lại thích chơi với những viên thức ăn. Vì vậy, ở trường hợp đó, thức ăn dạng bột sẽ phù hợp hơn. Nhưng mặt khác, thức ăn dạng viên mềm được sản xuất tốt luôn phù hợp với heo hơn vì chúng có thể tiêu thụ nhiều chất dinh dưỡng hơn trên mỗi khối lượng thức ăn được cung cấp nhờ việc nén lại, và việc xử lý nhiệt cũng mang lợi ích như đã nói ở trên. Thức ăn dạng viên cũng rất tốt khi được xử lý đồng loạt vì nguyên liệu thức ăn giai đoạn đầu rất nhiều các sản phẩm từ sữa gây kết dính và khi đó tạo sự tắc nghẽn trong silo và máng ăn. Dạng viên cũng là dạng thức ăn được ưa thích khi xuất khẩu, một lần nữa do các thức ăn thương mại chất lượng cao đều liên quan đến thức ăn dạng viên. Dạng viên giúp các công ty sản xuất tạo thương hiệu khác biệt so với những công ty không thể mua được máy móc như họ.
Biên dịch: Acare Team