Chất nhũ hóa là những chất có thể giúp hòa trộn nước và chất béo với nhau. Chất nhũ hóa thường được sử dụng trong thức ăn chăn nuôi để cải thiện khả năng tiêu hóa và sử dụng chất béo, đây là nguồn năng lượng quan trọng. Chất nhũ hóa cũng có thể có những lợi ích khác, chẳng hạn như cải thiện lượng thức ăn ăn vào, hiệu suất tăng trưởng, chất lượng trứng và chức năng miễn dịch.
Có nhiều loại chất nhũ hóa khác nhau có thể được sử dụng trong thức ăn chăn nuôi, tùy thuộc vào nguồn, thành phần và sự cân bằng ưa nước-lipophilic (HLB) của chất nhũ hóa. HLB là thước đo mức độ hòa tan trong nước hoặc hòa tan trong chất béo của chất nhũ hóa. Giá trị HLB dao động từ 0 đến 40, với giá trị thấp hơn cho thấy chất nhũ hóa ưa béo hơn và giá trị cao hơn cho thấy chất nhũ hóa ưa nước hơn. HLB của chất nhũ hóa xác định tính phù hợp của nó đối với các loại chất béo và dầu khác nhau, cũng như các giai đoạn tiêu hóa khác nhau.
Bảng sau đây tóm tắt một số chất nhũ hóa phổ biến được sử dụng trong thức ăn chăn nuôi, nguồn gốc, giá trị HLB và tác dụng chính của chúng:
|
chất nhũ hóa
|
Nguồn
|
HLB
|
Hiệu ứng chính
|
|
Lecithin
|
Dầu đậu nành
|
4-9
|
Tăng khả năng tiêu hóa chất béo và năng lượng chuyển hóa; cải thiện hiệu suất tăng trưởng và chất lượng trứng; tăng cường chức năng miễn dịch và tình trạng chống oxy hóa
|
|
Lysolecithin
|
Lecithin bị thủy phân bởi phospholipase A2
|
18-12
|
Tăng khả năng tiêu hóa chất béo và năng lượng chuyển hóa; cải thiện hiệu suất tăng trưởng và chất lượng trứng; tăng cường chức năng miễn dịch và tình trạng chống oxy hóa
|
|
Casein
|
Đạm sữa
|
12-10
|
Tăng khả năng tiêu hóa chất béo và năng lượng chuyển hóa; cải thiện hiệu suất tăng trưởng và hiệu quả sử dụng thức ăn
|
|
muối mật
|
Mật bò hoặc mật lợn
|
20-40
|
Tăng khả năng tiêu hóa chất béo và năng lượng chuyển hóa; cải thiện hiệu suất tăng trưởng và hiệu quả sử dụng thức ăn; kích thích bài tiết mật và hoạt động của enzyme
|
|
Glycerol polyetylen glycol ricinoleat (E 484)
|
Dẫn xuất dầu thầu dầu
|
13-11
|
Tăng khả năng tiêu hóa chất béo và năng lượng chuyển hóa; cải thiện hiệu suất tăng trưởng và hiệu quả sử dụng thức ăn
|
|
Natri stearoyl-2-lactylate (SSL)
|
Dẫn xuất axit lactic và axit stearic
|
12-10
|
Tăng khả năng tiêu hóa chất béo và năng lượng chuyển hóa; cải thiện hiệu suất tăng trưởng và hiệu quả sử dụng thức ăn
|
Lợi ích của việc sử dụng chất nhũ hóa trong thức ăn chăn nuôi phụ thuộc vào một số yếu tố, chẳng hạn như loại và mức độ chất béo trong chế độ ăn, độ tuổi và loài vật nuôi, điều kiện môi trường và chất lượng của chất nhũ hóa. Nhìn chung, chất nhũ hóa có hiệu quả hơn khi chất béo trong chế độ ăn ít được tiêu hóa hơn, chẳng hạn như chất béo bão hòa hoặc chất béo bị oxy hóa. Chất nhũ hóa cũng có lợi hơn cho động vật non, chẳng hạn như gà con hoặc lợn con, vốn có khả năng sản xuất muối mật và enzyme tiêu hóa chất béo hạn chế. Chất nhũ hóa cũng có thể giúp khắc phục những tác động tiêu cực của stress nhiệt hoặc bệnh tật đối với quá trình tiêu hóa chất béo.
Để chọn chất nhũ hóa phù hợp cho thức ăn chăn nuôi, điều quan trọng là phải xem xét các khía cạnh sau:
- HLB của chất nhũ hóa phải phù hợp với HLB của chất béo hoặc dầu trong chế độ ăn. Ví dụ, chất nhũ hóa có HLB thấp (như lecithin) phù hợp hơn với chất béo có HLB thấp (như mỡ động vật), trong khi chất nhũ hóa có HLB cao (như lysolecithin) phù hợp hơn với chất béo có HLB cao (như dầu thực vật).
- HLB của chất nhũ hóa cũng phải phù hợp với giai đoạn tiêu hóa nơi xảy ra quá trình nhũ hóa. Ví dụ, chất nhũ hóa HLB thấp sẽ hiệu quả hơn trong dạ dày, nơi có độ pH thấp, trong khi chất nhũ hóa HLB cao sẽ hiệu quả hơn trong ruột, nơi có độ pH cao và hàm lượng nước thấp.
- Liều lượng chất nhũ hóa phải được tối ưu hóa theo mức độ chất béo trong chế độ ăn, loại động vật và kết quả mong đợi. Liều lượng chất nhũ hóa quá thấp hoặc quá cao có thể không có tác dụng tối ưu hoặc thậm chí có thể có tác dụng phụ đối với quá trình tiêu hóa chất béo hoặc sức khỏe động vật.
- Chất lượng của chất nhũ hóa phải được đảm bảo bằng cách kiểm tra độ tinh khiết, độ ổn định, độ hòa tan, tính đồng nhất và thời hạn sử dụng của nó. Chất nhũ hóa kém chất lượng có thể không hoạt động tốt hoặc thậm chí có thể gây ra các vấn đề như ôi thiu, đóng bánh hoặc nhiễm bẩn.
Tổng hợp: Acare VN Team