(Acare) Tiến sĩ Dominiek Maes, trưởng phòng quản lý sức khỏe ở heo – khoa Thú Y – Đại học Ghent- Bỉ, đã cho biết: “Các yếu tố như khối lượng sơ sinh, tỷ lệ sống của heo con, lượng sữa non và sữa của heo nái là quan trọng đối với sức khỏe và năng suất heo con, hơn nữa chúng có thể có tác dụng lâu dài”
Ông nói thêm “Stress do cai sữa là khó tránh khỏi. Heo con phải đối mặt với sự giảm hệ miễn dịch do không được cung cấp sữa từ heo nái từ đó heo con dễ mắc bệnh hơn”. Nhưng cũng có nhiều yếu tố không truyền nhiễm cần được quan tâm để tránh thất thoát và duy trì năng suất tối ưu của heo con sau cai sữa.
Dinh dưỡng trước cai sữa
Khi xem xét các phương pháp quản lý trước cai sữa, đặc biệt trong trường hợp số lượng heo con nhiều hơn so với số vú của heo nái do kích thước lứa đẻ tăng, ông đã đưa ra cách để trang trại thực hiện tách bú hoặc ghép bầy để đảm bảo tính đồng nhất và duy trì khả năng sống của heo con.
Về cách tiếp cận thức ăn trước khi cai sữa, điều quan trọng là phải cung cấp đủ thức ăn tập ăn cho heo con. Ông nhấn mạnh: ‘Điều quan trọng là nên bắt đầu cho heo con ăn thức ăn tập ăn sớm, nhất là trong tuần đầu tiên của cuộc đời chúng”.
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, thức ăn tập ăn rất quan trọng để giúp hỗ trợ sự trưởng thành của hệ vi sinh vật đường ruột ngay cả khi heo con có xu hướng ăn ít”. “Nguyên liệu trong khẩu phần tập ăn là rất quan trọng và giúp heo con dễ dàng thích nghi với khẩu phần ăn cai sữa” ông nói thêm.
Một nghiên cứu của Tiến sĩ Maes năm 2019 cho thấy rằng việc bổ sung chất xơ vào khẩu phần ăn của heo con theo mẹ sẽ làm thay đổi hình thái ruột nhưng không làm thay đổi khả năng hấp thụ của ruột non. Hơn nữa, nghiên cứu đã chứng minh chất xơ có trong khẩu phần tác động tới quá trình lên men và những thay đổi nhỏ của hệ vi sinh vật ở phần ruột sau.
“Ngoài ra, nghiên cứu này chỉ ra rằng loại chất xơ được bổ sung rất quan trọng”
Các nghiên cứu khác đã tập trung vào dạng thức ăn trước khi cai sữa. Một bài viết của Craig và cs năm 2021 đã cho thấy kích thước viên thức ăn có thể ảnh hưởng tới chất lượng thức ăn tập ăn.
Trong nghiên cứu đó, heo con được cho ăn thức ăn viên có kích thước 9-12mm, có năng suất tốt hơn so với heo con được cho ăn thức ăn viên có kích thước nhỏ hơn. Các tác giả kết luận: “Sử dụng thức ăn tập ăn có kích thước viên lớn giúp tăng lượng ăn vào . Kích thước viên lớn giúp tăng cường lượng ăn vào, tăng trưởng và tình trạng sức khỏe của heo sau cai sữa”.
Môi trường chăn nuôi
Tất nhiên, điều kiện chăn nuôi tối ưu và khí hậu – nhiệt độ môi trường – trước khi cai sữa cũng rất quan trọng. Để giúp heo con giữ được năng lượng, chúng không nên ở môi trường quá lạnh.
Hệ thống chuồng hở (không nhốt heo mẹ) dành cho heo nái nuôi con có những ưu điểm nhưng cũng có những nhược điểm ở mô hình này.
Heo nái có nhiều không gian hơn và có khả năng hoạt động chăm con tốt hơn. Sử dụng mô hình này cũng có thể cho phép heo nái chuyển đổi tốt hơn từ giai đoạn mang thai sang nuôi con, nơi mà ở EU, hệ thống chuồng hở thuộc kiểu tiêu chuẩn.
Tuy nhiên, nguy cơ heo nái động dục trong thời gian nuôi con cao hơn và cần có nhiều nghiên cứu hơn về khả năng sinh sản sau cai sữa khi heo nái được nuôi theo cách này.
Đối với heo con, những hệ thống chuồng hở này có nghĩa là chúng có nhiều không gian hơn và như vậy có thể giúp heo con hoạt động nhiều hơn và chúng sẽ thích nghi tốt hơn sau khi cai sữa, nhưng nguy cơ heo con sẽ bị heo nái đè chết sẽ tăng lên và các vấn đề quan trọng khác cần được xem xét.
Khẩu phần sau cai sữa
Khi nói về khẩu phần sau cai sữa, Tiến sĩ Maes lưu ý rằng có sự giảm tính toàn vẹn biểu mô ruột của heo con, chiều cao nhung mao bị giảm, nói chung các vi nhung mao ngắn hơn và có sự phát triển của gốc nhung mao.
Ông nói thêm, ngay cả trong điều kiện cai sữa tốt nhất, những vấn đề này vẫn xảy ra và tác động gây stress tới heo con.
“Lượng ăn vào đầy đủ ở heo con sau cai sữa là điều cần thiết để giảm bớt hoặc chống lại sự giảm số lượng hoặc teo nhung mao ruột”.
Lượng ăn vào của heo con trong 4 ngày đầu sau cai sữa là rất thấp – từ 100g đến 200g mỗi ngày. Tất nhiên, có sự khác biệt lớn giữa các chuồng và giữa các giống heo. Một số heo con sẽ ăn ngay sau khi cai sữa, hoặc ít nhất vài giờ sau đó, trong khi những con khác đợi một đến hai ngày sau. Nói chung, những heo này không được cung cấp đủ năng lượng để duy trì trong giai đoạn đầu này – tiến sĩ Maes cho biết.
Về mặt thành phần thức ăn ở giai đoạn này, điều quan trọng là phải cung cấp đủ protein, carbonhydrare dễ tiêu hóa và các acid amin thiết yếu. Giá trị đệm của thức ăn nên được giữ ở mức thấp do đó hàm lượng protein và khoáng chất nên được hạn chế. Nên tránh các yếu tố gây hại như lectin trong đậu nành và cũng cần bổ sung đầy đủ vitamin và selen vào thức ăn để thúc đẩy khả năng chống oxi hóa. Theo Tiến sĩ Maes, nhiễm trùng liên quan tới vi khuẩn E.coli trong giai đoạn sau cai sữa có thể tạo ra các gốc tự do, từ đó gây tổn thương các tế bào mô của đường ruột.
Các acid béo thiết yếu tạo thành tiền chất cho các phản ứng miễn dịch, ông cho biết: “Các nghiên cứu chỉ ra rằng omega-3 trong thức ăn cai sữa có thể giúp giảm nhiễm E.coli và lượng ăn vào tốt hơn”.
Việc bổ sung bột huyết tương có thể có lợi cho sức khỏe heo con.
“Các acid hữu cơ thường được sử dụng chủ yếu để chống lại vi khuẩn E.coli và các bệnh nhiễm trùng từ các vi khuẩn khác. Prebiotic và probiotic cũng có thể mang lại lợi ích cho sức khỏe đường ruột và hệ vi sinh vật đường ruột của heo con cai sữa”.
Ngoài nguyên liệu, ông cho biết dạng thức ăn là yếu tố quan trọng. Nếu thức ăn ở dạng viên, heo con thích thức ăn viên mềm hơn, và lượng ăn vào sẽ tăng lên khi sử dụng chúng.
“Thức ăn dạng lỏng có nhiều lợi thế đối với heo con mới cai sữa gần đây. Vật chất khô tương tự như trong sữa heo nái, các nguyên liệu đáp ứng các yêu cầu về chất dinh dưỡng và nước, do đó, heo con không phải phân biệt đói và khát – đây là một lợi thế quan trọng trong giai đoạn này”.
Ông cho biết, có đủ chỗ cho ăn, dễ tiếp cận thức ăn cũng là các yếu tố để đảm bảo lượng ăn vào của heo con tốt hơn, nhưng các yêu cầu quan trọng như vậy thường không được đáp ứng ở các trang trại nuôi heo. Điều tương tự cũng áp dụng cho nước uống với vị trí heo con dễ dàng tiếp cận, số lượng núm và lượng nước đủ đóng một vai trò quan trọng.
Nguồn: Feednavigator
Biên dịch: Acare VN Team